قبل از شروع دیدار، فشارها از سوی هر دو باشگاه به تیم داوری وارد شده است؛ آبی‌ها، داور خارجی سفارش می‌دهند و قرمزها، از داوران ایرانی حمایت می‌کنند!
هر فصل که از لیگ برتر می‌گذرد و این قطار هر چه جلوتر می‌رود، اعتراض تیم‌ها، بازیکنان و مربیان به داوران، شدیدتر از قبل می‌شود. آنها انتظار دارند که داوران بدون هیچ عیب و نقصی سوت بزنند؛ حتی با عدم وجود سیستمی به نام VAR! البته که خواسته‌های تیم‌ها، کاملا به جا و به حق است ولی باید به علت‌های ضعف داوری در ایران و چرایی آن اشاره کرد.
اولین مسئله ای که برای داوران از اهمیت بالایی برخوردار است، دستمزدها و حقوق ماهانه و سالانه آنها می‌باشد. میانگین قرارداد سالانه داوران در لیگ برتر انگلیس، صد و بیست هزار یورو است که اگر با نرخ روز، این رقم حساب شود، چیزی حدود پنج میلیارد و چهار صد میلیون تومان دستمزد داوران انگلیسی در یک سال خواهد بود. برای هر بازی هم نزدیک پنجاه و نه میلیون تومان دریافتی دارند. علاوه بر دریافت سالانه و ماهانه، حق الزحمه داوران VAR و همچنین حضور در لیگ قهرمانان اروپا و دیگر تورنمنت‌های اروپایی را به این لیست اضافه کنید.
هرچند که این حقوق‌ها برای داوران چهار لیگ دیگر معتبر اروپا، متفاوت تر و بالاتر از سایر کشورهای اروپایی است. برای مثال هر داور در اسپانیا برای قضاوت یک بازی در لالیگا، صد و هشتاد و نه میلیون تومان دستمزد می‌گیرد. در بوندسلیگا داوری یک دیدار، صد و شصت و دو میلیون تومان و در سری آ، به صد و پنجاه و سه میلیون تومان می‌رسد. توجه داشته باشید که این ارقام، تنها به یک بازی تعلق دارد. در حالیکه حق الزحمه داوران در لیگ برتر ایران، برای هر دیدار چهار صد و پنج هزار تومان محاسبه می‌شود. متوسط قرار داد سالانه هم برای داوران وسط به شرط قضاوت بیشتر از هشت بازی، با توجه به نوسانات بازار ارز، از چهل و پنج میلیون تومان تا پنجاه و شش میلیون تومان، متغیر است که این آمار، قابل قیاس با هیچ کشوری نیست.
وقتی چنین دستمزدهایی حتی با کشورهای حاشیه خلیج فارس مقایسه می‌شود، متوجه این قضیه خواهیم شد که داوران ایرانی، کمترین دریافتی را میان کشورهای خاورمیانه و صاحب سبک در فوتبال آسیا دارا می‌باشند. در ایران، داوری شغل نیست. داوران برای گذراندن امور زندگی، به شغل‌های ثابت روی می‌آورند. در واقع، شغل داوری برای داوران، کار دوم و شغل دوم آنها محسوب می‌شود. همین علت کافی است تا داوران، تمرکز لازم و آمادگی مناسب را برای قضاوت یک نود دقیقه نداشته باشند.
نکته بعدی، مربوط به امکانات داوری است که واقعا در سطح فاجعه باری به سر می‌برد. داوران از ساده ترین امکانات محروم‌اند؛ همانند ارتباط رادیویی که بسیاری از داوران، نمی‌توانند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند و مجبور به طی کردن مسافت زیادی برای کمک گرفتن از یکدیگر هستند. همچنین انرژی زیادی از آنها در طول بازی صرف می‌شود.
شاید اصلی ترین و جنجالی ترین دغدغه داوری، بحث حضور کمک داور ویدیویی است. هر فصل اخبار فراوانی از اطراف کمیته داوران و فدراسیون فوتبال، راجع به VAR به گوش می‌رسد که هر سال دریغ از پارسال! کار به جایی رسیده که برخی بازیکنان، حاضرند تمام و کمال، هزینه VAR را متقبل شوند و پرداخت کنند! وعده‌های سر خرمن فدراسیون فوتبال تمامی‌ندارد و نه آقای افشاریان و نه آقای تاج، جوابگوی بحرانی به این شکل نیستند!
در کشور مصر، از VAR بابت کنترل امتحانات دانش آموزان و کاهش تقلب، استفاده می‌شود. اما در کشور ما، داوران نمی‌دانند که چطور می‌شود از کمک داور ویدیویی، بهر ه بگیرند.
با وجود این تفاسیر، هر سوت داوران در بازی‌های بزرگی چون دربی، اعتراض و شکایت‌های دو تیم را در پی خواهد داشت. استقلال و پرسپولیس، داوران را به کم کاری و به نفع گرفتن برای تیم مقابل متهم می‌کنند و بهتر است که از اخلاق حرفه ای، در حد همان شعار استفاده کنیم!
ناگفته نماند که یک سری از داوران، حتی در بدیهی ترین صحنه‌ها، از اعلام پنالتی یا خطا، ترس و واهمه دارند یا عملکردشان، آنقدری ضعیف و شائبه دار هست که باشگاه‌ها را به بیانیه دادن و جنگ بیانیه وادار کنند.
راستی یادمان باشد که در لیگ برتر، باید وقت زیادی به خرج دهیم؛ آن هم نه برای تحلیل فنی و تاکتیکی؛ بلکه تشریح بیانیه‌ها و رو کردن اسنادی برای آمار سود و زیان شانزده تیم به اصطلاح حرفه ای!
در نهایت، برای هر تیم داوری در شهرآورد، آرزوی موفقیت و سربلندی می‌کنیم! چه فریادها و داد و بیدادهای که در دربی چهارشنبه خواهیم شنید!
معین احمدوند| باشگاه خبرنگاران آزاد
21st November 24