به گزارش خبرنگار پایگاه خبری تاج من در اردبیل، احمد کاظمی استاد دانشگاه و پژوهشگر حوزه اوراسیا درباره سدسازی‌های ترکیه و تبعات زیست‌محیطی آن برای کشورهای همسایه از جمله ایران گفت: شاهد سدسازی‌هایی از سوی ترکیه هستیم که در آینده می‌تواند ده‌ها برابر فاجعه زیست محیطی و خشکسالی که در هیرمند و سیستان و بلوچستان ایجاد کرده و نیز در شمالغرب کشورمان ایجاد بکند, ترکیه در قالب طرح «گاپ» تعداد قابل توجهی سد روی ارس در حال احداث دارد، برخی از این سدها مثل سد کاراکورت سال گذشته افتتاح شده و حدود 30 تا 40 درصد آب ورودی ارس به سمت ایران و ارمنستان به جمهوری آذربایجان را کاهش داده است.
این پژوهشگر امور بین‌الملل افزود: این اقدام ترکیه همان تبعاتی را بر شمال غرب ایران دارد که شاید 2 تا سه قرن پیش در تجاوزاتی که ترکها و عثمانی به مناطق شمال غرب ایران در اشغال تبریز داشتند و هزاران نفر از آذری‌های غیور در این اشغال‌ها به شهادت رسیدند را به نوعی تبعاتش را امروزه به یک شکل دیگر تکرار می‌کند و طبیعتاً این برای هیچ شهروند ایرانی قابل قبول نیست و باید افکار عمومی به این موضوع حساس باشند.
وی بیان کرد: ترکیه با یک نوع هوشمندی تلاش می‌کند اولاً این موضوع در نزد افکار عمومی آشکار نشود چون در پروژه «گاپ» وقتی آشکار شد خیلی از شرکت‌های غربی از پروژه خارج شدند. دوم اینکه ترکیه تلاش می‌کند ابزارهای فشار ایران را از بین ببرد یکی از ابزارهای ایران وابستگی ترکیه به ایران از منظر ترانزیتی برای اتصال به آذربایجان و اتصال به آسیای مرکزی و خلیج فارس است. به خاطر همین است که می‌بینیم امروز ترکیه در دوره اردوغان از دالان طولانی ناتو حمایت می‌کند به خاطر اینکه طرح‌های ترانزیتی خودش را بتواند با دور زدن ایران انجام بدهد و ایران نتواند در آینده از بحث ترانزیتی به عنوان یک ابزار و یک راهکار پایانی برای مجبور ساختن ترکیه به رعایت قواعد بدیهی و لازم‌الاجرای حقوق بین‌الملل استفاده بکند.
استاندار اسبق اردبیل: "سدسازی ترکیه" خلیج فارس را هم دچار فاجعه میکندکارشناس حقوق بین‌الملل با اشاره به اینکه سدهای دیگری مثل سد سویلماز، مرت، نارین قلعه و قارس قلعه در حال احداث است، درباره اینکه چرا ما باید به عنوان یک ایرانی نسبت به این سدسازی‌ها حساس باشیم گفت: خشکسالی و بیابان‌زایی در عراق و سوریه، مشکلات اقتصادی، انسانی، بهداشتی، مهاجرت، تخریب محیط زیست، تعطیلی 5.6 میلیون هکتار از اراضی کشاورزی در سوریه و عراق، تجربه و خروجی سدسازی‌های ترکیه در طرح «گاپ» و سدسازی روی دجله و فرات بوده است.
.
کاظمی در بخش دیگری از سخنان خود خاطرنشان کرد: ترکیه در قالب پروژه «گاپ» یا همان سدسازی روی دجله و فرات فقط در یک حوزه به کشورهای منطقه آسیب نزده بلکه حقابه زیست‌محیطی این رودخانه حفظ نشده و گرد و غبارهای شدیدی را در این منطقه بر اثر خشکسالی‌ها و تولید بیابان‌ها شاهد هستیم. این در حالی است که سدسازی ترکیه روی ارس بر چهار حقابه زیست‌محیطی، شرب، کشاورزی و صنعت آسیب‌های جدی‌تری را به همراه دارد که در صورت ادامه این سدسازی‌ها، آثار آن بیشتر مشخص خواهد شد.
کاظمی رویکرد ترکیه را سانسور و بایکوت خبری در این حوزه اعلام کرد و ادامه داد: آنها سعی می‌کنند با مخفی نگه داشتن این مسائل، از مطرح شدن آن در افکار عمومی و طرح آنها به عنوان حقوق بشری ممانعت کرده و جلوگیری عمدی را انجام دهند.
این استاد دانشگاه گفت: سدسازی‌ها در بالادست رود ارس تبعات و آسیب‌های مختلفی را به همراه دارد که در کنار کاهش آب رود ارس، آسیب‌های زیست‌محیطی و کاهش تولید را در بخش کشاورزی به صورت جدی به همراه می‌آورد. میانگین وابستگی کشور به رودخانه‌های فرا مرزی 10 درصد است اما در دشت مغان این وابستگی به 80 درصد می‌رسد در حالی که دشت مغان 15 درصد در تکمیل زنجیره امنیت غذایی ایران نقش‌آفرینی می‌کند.
کاظمی گفت: اگر سد خداآفرین بر اثر این سدسازی‌های ترکیه آسیب ببیند ما با کاهش کشت، زرع و تولید محصولات در دشت مغان روبه‌رو خواهیم شد و در کنار آن امکان انتقال آب به دریاچه ارومیه نیز فراهم نمی‌آید. این موضوع نه تنها آثار و تبعات اقتصادی و مشکلاتی در حوزه امنیت غذایی به همراه دارد بلکه زمینه مهاجرت روستاییان و کشاورزان را رقم زده و تبعات زیست‌محیطی آن به ویژه تولید گرد و غبار بیشتر نمایان خواهد شد.
این استاد حقوق بین‌الملل ادامه داد: رویکرد جمهوری آذربایجان در سدسازی‌های ترکیه سکوت بدون هیچ‌گونه اعتراض است چرا که آنها سعی می‌کنند همسو با ترکیه از حوزه کورا بهره‌برداری بیشتری را انجام داده و چندان توجهی به انحراف به وجود آمده در مسیر رود ارس انجام نمی‌دهند. از لحاظ حقوق بین‌الملل این اقدام ترکیه پیگرد قانونی دارد چرا که نقض آشکار حقوق تعریف شده در بهره‌برداری از رودخانه‌های مرزی است که قطعاً مسئولان کشور می‌توانند در این زمینه پیگیری‌های بین‌المللی را نیز انجام دهند.
کاظمی بیان کرد: کشورهای بالا دست باید در ساخت سد سه اصل را رعایت کنند که منع استفاده زیانبار در محیط زیست، استفاده معقول و منصفانه از رودخانه‌های مشترک و اطلاع‌رسانی به موقع سه اصلی است که ضرورت دارد مورد توجه قرار گیرد.
وی ادامه داد: شهروندان شمالغرب ایران در صورت رعایت نشدن این حقوق و اصول مسلم می‌توانند به عنوان اقدام عامدانه ترکیه در سدسازی‌ها علیه کشور به عنوان تروریسم آبی شکایت خود را به مجامع بین‌المللی برده و پیگیری‌های جدی را در این حوزه انجام دهند. افکار عمومی باید با هوشمندی این موضوع را پیگیری کرده و با استفاده از ابزارهای فشار بین‌المللی جلوی سدسازی‌های متعدد ترکیه در بالادست ارس گرفته شده و دیگر برنامه‌های سران کشور ترکیه در دور زدن ایران به عنوان مسیر ترانزیتی منطقه را بر اساس قواعد بین‌المللی پیگیری کنند.
انتهای پیام/
منبع : منبع
24th November 24